اقتصاد دیجیتال چیست؟ - جایگاه ایران در اقتصاد دیجیتال

اقتصاد دیجیتال

اقتصاد دیجیتال چیست؟ در جواب به این سوال که اقتصاد دیجیتال چیست، پاسخ های متعددی وجود دارد. فعالان و پژوهشگران مختلف، نظرات متفاوتی ارائه کرده اند که هر کدام جای بحث دارد. اما اگر بخواهیم عصاره و چکیده همه این تعریف ها را در یک جمله جمع کنیم، اقتصاد دیجیتال را می توان این طور تعریف کرد: “همه فعالیت های اقتصادی، معاملات و تراکنش هایی که بر بستر اینترنت و در فضای دیجیتال صورت می گیرد.” در ادامه به توضیح کاملی در مورد اقتصاد دیجیتال می پردازیم. با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

اقتصاد دیجیتال چیست؟

با توجه به تعریف فوق می توان گفت از خرید و فروش هایی که در سایت های فروشگاهی کوچک صورت می گیرد تا شرکت های بزرگ و غول های فناوری مثل اپل و گوگل، همگی در حوزه اقتصاد دیجیتال قرار می گیرند.

اما اگر بخواهیم تاثیر و مزایای اقتصاد دیجیتال را در زندگی مردم بررسی کنیم، شاید مهم ترین مورد، سادگی و سهولت انجام کارها باشد. این روزها، خرید کالایی که نیاز داریم، خیلی ساده تر شده و از داخل خانه، می توان محصول مشخصی را از هر جای دنیا خرید. حتی برای خود فروشندگان هم کار، راحت شده و به جای تمرکز روی مشتریان یک محله، شهر یا کشور، می توانند به مشتریان بین المللی فکر کنند.

خرید و فروش، تنها یک بخش از اثرات اقتصاد دیجیتال است. به واسطه ابزارها و زیرساخت هایی که برای دیجیتال اکونومی نیاز است، بسیاری از خدمات دولتی هم الکترونیکی و دیجیتالی شده اند. شاید نقطه مثبت اقتصاد دیجیتال در ایران، همین فرایند دیجیتالی شدن کارهای دولتی باشد که باعث افزایش سرعت انجام بیشتر کارها و حذف کاغذبازی های اداری شده است.

شاخص های اقتصاد دیجیتال چیست؟

برای بررسی شاخص های اقتصاد دیجیتال، نظریه های مختلفی وجود دارد. در یکی از این نظریات، ۵ شاخص در نظر گرفته می شود تا میزان دیجیتالی شدن یک اقتصاد را بسنجند. از جمله این شاخص ها، می توان به مواردی مثل مجموع طول خطوط کابل نوری، میزان نفوذ تلفن های همراه، تعداد کاربران اینترنت و میزان پهنای باندی که در اختیار دارند، تعداد وبسایت ها و تعداد دامنه ها اشاره کرد.

در واقع، به این دلیل که اقتصاد دیجیتال به اینترنت و فضای دیجیتال وابسته است، بنابراین، برای توسعه دیجیتال اکونومی، باید زیرساخت های لازم، آماده شود. هر قدر سرعت اینترنت و کیفیت آن بالاتر باشد، دسترسی کاربران به آن بهتر و گسترده تر باشد و البته، کسب و کارهای فعال در زمینه های مختلف، در این فضا سرمایه گذاری و فعالیت کنند، توسعه یافتگی اقتصاد دیجیتال در دسترس تر خواهد بود.

وقتی این شرایط آماده باشد، مردم بخش بیشتری از نیازها و خریدهای خود را از فضای دیجیتال تامین می کنند. در نتیجه، گردش مالی این حوزه بالا می رود و به توسعه اقتصاد دیجیتال کمک می کند.

اقتصاد دیجیتال در عصر دیجیتال

در عصر دیجیتال و یک اقتصاد دیجیتالی شده، منبع اصلی درآمدها، ابزارها و امکانات دیجیتال هستند. در دهه های قبل، مواردی مثل زمین کشاورزی یا نیروی کار ثروت آفرین بودند. هر شخص، شرکت یا کشوری که مقدار بیشتری از این منابع در اختیار داشت، ثروتمندتر بود.

اما در عصر دیجیتال، این ابزارهای دیجیتال مارکتینگ هستند که جایگزین شده اند. کسب و کارهایی که بتوانند از این ابزارها استفاده بهتری داشته باشند یا توانایی خلق ابزار و امکانات دیجیتال جدید را داشته باشند، ثروت بیشتری دارند. دقیقا به همین دلیل است که بین شرکت های ارزشمند دنیا، نام هایی مثل اپل، آمازون، گوگل، متا، مایکروسافت و … را می‎بینیم.

شاید سال های قبل، شرکت های خودرویی یا نفتی در صدر این لیست حضور داشتند. اما با ورود به عصر دیجیتال و شروع پادشاهی اقتصاد دیجیتال، رتبه بندی شرکت های با ارزش دنیا هم تغییر کرد. به دنبال آن، گردش مالی اقتصاد دنیا هم بیشتر به سمت کسب کارهای حوزه دیجیتال و دیجیتال اکونومی حرکت کرد.

از کسب‌وکارهای سنتی تا کسب‌وکارهای دیجیتال

اقتصاد دیجیتال و سنتی

صاحبان کسب و کارهای سنتی باید بدانند که هیچ تغییری هر چقدر هم که بزرگ باشد، نمی تواند به راحتی کسب و کار آن ها را از بین ببرد. آن ها باید آگاه باشند که همسو شدن با تغییرات بیرونی و تحولات اخیر کار ساده ای نیست. آن ها باید بدانند که توسعه اقتصاد دیجیتال بیشتر شبیه یک فرصت است تا یک تهدید!

اولین قدم در برابر این تغییر بزرگ، ترس و مقاومت نیست. نخستین گام، پذیرش کامل این تغییرات است. پذیرشی که موجب می شود تا تصویر مثبتی از آینده در ذهن آن ها پدیدار شود. تصویری که به هیچ‌ عنوان شباهتی به پایان یک راه ندارد و نوید شروع یک راه جدید است.

البته کسب و کارهای سنتی، تنها با پذیرش تغییرات در لایه تجهیزات و تغییرات سخت افزاری عرصه دیجیتال به کسب و کاری مدرن و نوآور تبدیل نمی شوند. به بیان واضح تر، اگر کسب و کاری فقط تجهیزات الکترونیکی خریداری کند و سیستم های سخت افزاری خود را با مدرن ترین سیستم های روز دنیا تجهیز کند، احتمال موفقیت زیادی نخواهد داشت. کاملا بدیهی است که تحول دیجیتال تنها جایگزین ابزارآلات دیجیتال با وسایل سنتی نیست.

تحول دیجیتال بیش از اینکه موضوعی فناورانه باشد، موضوعی فرهنگی، اجتماعی و انسانی است. بدین معنی که لایه های اقتصاد دیجیتال در سطوح بالاتر شامل دستورالعمل های جدیدی پیرامون تعاملات، الزامات، نگرش‌ها و … تعریف می شوند.

سطحی که می توان آن را (فرهنگ حاکم بر عصر اقتصاد جدید یا دیجیتال) نامید. در صورت پذیرش این فرهنگ، صاحبان کسب و کارهای سنتی اولین قدم را با موفقیت برداشته اند.

دومین قدم به سمت تحولات دنیای دیجیتال، بازآفرینی (طراحی مجدد) محیط و مدل کسب و کار است. این بازآفرینی فرآیندی مرحله به مرحله و بر‌ اساس استانداردهای اقتصاد دیجیتال است؛ طراحی مجددی که کسب و کار سنتی را روش مند و منطقی به سوی مدلی مدرن و دیجیتال پیش می برد.

۵ مرحله مهم در اقتصاد دیجیتال چیست؟

راه موفقیت در اقتصاد دیجیتال

نقشه ‌راه در ابتدا شامل مراحلی از شناخت و آگاهی است. سپس با گرفتن نتیجه ای مطلوب از مجموع این آگاهی ها، می توان تغییرات بهینه ای در مدل کسب و کار ایجاد کرد. در واقع شرایط فعلی کسب و کار و شناخت دقیق شرایط درونی و بیرونی آن موجب می شود تا صاحبان کسب و کارها به بینش مناسبی از وضعیت موجود برسند.

مرحله اول: شناخت کامل حوزه کسب‌و‌کار

همانطور که گفته شد، اولین مرحله بازآفرینی، شناخت کامل حوزه کسب و کار است. با این شناخت، صاحبان کسب و کارهای سنتی از نیازهای حقیقی کسب و کار خود آگاه می شوند. به عنوان مثال، یک شیرینی فروشی سنتی ممکن است نیازی به رایانه و اینترنت نداشته باشد اما در همان حوالی ممکن است شیرینی فروشی دیگری باشد که شیرینی فروشی خود را تبدیل به یک شیرینی فروشی آنلاین کرده است.

صاحب شیرینی‌ فروشی اول احتمالا به رایانه و اینترنت نیاز چندانی ندارد اما شیرینی فروشی دوم بدون اینترنت و رایانه کسب و کارش دچار مشکل خواهد شد. بنابراین شناخت دقیق کسب و کار و اینکه از چه روشی قرار است محصولات و خدماتش را عرضه کند، اولین گام در بازآفرینی کسب و کار دنیای اقتصاد دیجیتال است.

مرحله دوم: شناخت مشتریان و نیازهای آن ها

پس از شناخت حوزه کسب و کار نوبت به شناخت مشتریان و نیاز آن ها می‌رسد. اگرچه بسیاری از افراد معتقدند که شناخت مشتریان و نیازهای آن‌ها گام اول است اما به هر حال اینکه یک کسب و کار بداند قصد چه کاری برای انجام دارد از اهمیت بیشتری برخوردار است. هر تغییر در فضا و مدل کسب و کار حتما باید بر اساس نیازهای مشتریان انجام شود.

اما سوال اینجاست که نیاز و تقاضای مشتریان در اقتصاد دیجیتال چه تغییراتی می کند؟ ساده ترین مثال برای پاسخ گویی به سوال پیش‌ رو این است که یک خواروبار‌فروش به دلیل حجم بالای داد‌و‌ستدهای روزانه، حتما باید کسب‌ و‌ کار خود را به دستگاه کارتخوان مجهز کند. چون امروزه نیاز مشتریان این است که بتوانند به راحتی بدون همراه داشتن پول نقد خرید خود را انجام دهند. با توجه به تشدید رقابت در اقتصاد دیجیتال بهتر است شعار «همیشه حق با مشتری است!» بیشتر از گذشته مدنظر کسب‌ و‌ کارها قرار گیرد.

مرحله سوم: شناخت کامل فضا و محیط

سومین مرحله، تمرکز بر روی شناخت کامل فضا و محیط است. این شناخت باعث تخصیص درست و بهینه فضای کسب و کار به تجهیزات دیجیتال می‌ شود. یکی از مزایای دوران اقتصاد دیجیتال این است که فضاهای بلااستفاده کسب‌ و‌ کارهای سنتی را پویا می‌ کند.

به عنوان مثال کتاب‌ فروشی‌ ها می‌ توانند رایانه‌ هایی را در فضای مناسب در اختیار مشتریان قرار دهند تا با استفاده از این سیستم‌ ها مشتریان بتوانند کتاب مد نظر خود را جستجو کنند. به‌ این‌ ترتیب با ترکیب فضای سنتی و دیجیتال امکان جدید و مناسبی برای رضایت بیشتر مشتریان فراهم کرده‌ اند.

مرحله چهارم: شناخت و بررسی رقبا

در چهارمین مرحله‌ بازآفرینی، شناخت کامل و آنالیز رقبا بررسی می‌ شود. عرصه اقتصاد دیجیتال، عرصه رقابت‌ ها است. هر اقدام نوآورانه رقبا به معنی تخصیص بخشی از سهم شما در بازار پرسرعت اقتصاد دیجیتال به رقبا است.

پس آنالیز مدل های بازاریابی دیجیتال رقبا پیش‌ نیاز مهمی برای ورود به بازار دیجیتال است. اینگونه، صاحبان کسب‌ و‌ کارهای سنتی می‌ توانند به‌ روز باشند. به‌ روز شدن و به‌ روز ماندن امری حیاتی برای حال و آینده کسب‌ و‌ کارها در دنیای دیجیتال است.

مرحله پنجم: درک درست از آینده کسب و کار

در آخرین مرحله درک درست از آینده کسب‌ و‌ کار باید مورد توجه صاحبان کسب‌ و‌ کارهای سنتی قرار گیرد. آن‌ ها ابتدا باید به تصویری واقعی و به دور از هر گونه پیش‌ فرض ذهنی برای آینده کسب‌ و‌ کار خویش در دنیای دیجیتالی برسند.

اگر تصویر، یک آینده‌ کارآمد را پیش‌ روی آن‌ ها قرار دهد، قدم بعدی برنامه‌ ریزی برای تحقق این آرمان است. برنامه‌ ریزی دقیقی که بتواند مسیر مشخصی را برای ورود صاحبان کسب‌ و‌ کارهای سنتی به دنیای دیجیتال فراهم کند.

چه عواملی دنیای دیجیتال را تهدید می کند؟

یافتن مسیر ورود به دنیای دیجیتال، هیجان‌انگیز است. برای کنترل اینگونه هیجانات که مانع حرکت هوشمندانه می‌شوند، باید همواره خطرات دنیای اقتصاد دیجیتال را به خود گوش‌زد کنید.چناچه کسب‌و‌کارها در دنیای مبتنی بر اقتصاد دیجیتال، هوشمندانه حرکت نکنند ممکن است بی‌رحمانه حذف شوند.

وفاداری در دنیای دیجیتال کمرنگ‌تر از دنیای سنتی است. به این معنی که در دنیای دیجیتال کارمندان، مشتریان، کسب‌وکارها و… کمتر به فکر وفاداری هستند و بیشتر ترجیح می‌دهند که سودآوری لحظه‌ای را مد نظر قرار دهند. جان آزبورن می‌گوید: «کامپیوترها همان انسان‌های توسعه‌یافته‌اند؛ هوشمند ولی بدون اخلاق.»

از طرف دیگر افراد زیادی در حوزه هک و بدافزارها فعال هستند که می‌توانند کسب‌و‌کارها را تهدید کنند. این امر لزوم استفاده از کارشناسان خبره حوزه دیجیتال را بیش از پیش گوش‌‌زد می‌کند. کارشناسانی که بتوانند خطرات احتمالی را تشخیص داده و در جلوگیری از بروز آنها کسب‌و‌کارها را یاری کنند. حتی در صورت بروز مشکلاتی از سوی هکرها، باز هم حضور کارشناسان خبره حوزه دیجیتال می‌تواند کمک‌حال کسب‌و‌کارها باشد.

لازمه های اقتصاد دیجیتال موفق

با استفاده از شاخص های اقتصاد دیجیتال، می توان پیش نیازهای لازم برای دیجیتالی شدن اقتصاد را فراهم کرد. رشد این شاخص ها، می تواند فضا را برای دیجیتال اکونومی فراهم کند. اما برای سنجش موفقیت اقتصاد دیجیتال، معیارهای دیگری اضافه می شود. بنابراین، اگر به دنبال افزایش سهم اقتصاد دیجیتال در ایران هستیم، باید به شاخص ها و بعد، نکاتی که در ادامه بیان می کنیم، دقت شود.

برای سنجش اقتصاد دیجیتال موفق، توسعه اینترنت باکیفیت در سراسر کشور مهم است. اینترنت بستری است که خرید و فروش ها و پرداخت ها از طریق آن انجام می شود. زمانی که اینترنت در نقاط مختلف کشور و باکیفیت قابل قبول در دسترس باشد، اولین قدم برای توسعه اقتصاد دیجیتال برداشته خواهد شد.

همچنین باید نحوه دسترسی کاربران به اینترنت را تسهیل کرد. در واقع، وجود اینترنت باکیفیت به تنهایی کافی نیست. کاربران باید بتوانند به راحتی به آن دسترسی داشته باشند و امکان تعامل بین المللی از طریق آن فراهم باشد.

قدمی دیگر برای رسیدن به اقتصاد دیجیتال موفق، بهبود فضای کسب و کار از طریق اینترنت و دنیای دیجیتال است. هرچه سختی شروع بیزینس در این فضا کمتر باشد و از طرفی، آینده آن روشن و به دور از ابهام باشد، سرمایه گذاری بیشتری در آن انجام می شود. در نتیجه، دامنه خدماتی که در بستر فضای دیجیتال ارائه می شود، گسترش می یابد و کاربران می توانند نیازهای متنوع تری را رفع کنند.

بخش قابل توجهی از موفقیت اقتصاد دیجیتال، به اعتماد کاربران بستگی دارد. زمانی که فضای مطمئنی برای خرید و فروش در فضای اینترنت ایجاد شود، کاربران بیشتری از خدمات موجود در این حوزه استفاده می کنند و اقتصاد دیجیتال توسعه می یابد.

رسیدن به موفقیت اقتصاد دیجیتال ملزم به فراهم کردن سایر امکانات لازم برای کسب و کارها در فضای دیجیتال مارکتینگ نیز است. از جمله این موارد، می توان به سرویس های پرداخت، خدمات حمل و نقل و … اشاره کرد. زمانی که همه این موارد در کنار هم قرار بگیرند، سرعت توسعه اقتصاد دیجیتال بالاتر خواهد رفت.

سوالات متداول در مورد اقتصاد دیجیتال

اقتصاد دیجیتال چیست؟

در چنین اقتصادی، فعالیت های تجاری، معاملات و پرداخت ها در فضای دیجیتال و از طریق اینترنت انجام می شود.

چه عواملی به توسعه اقتصاد دیجیتال کمک می کند؟

مواردی همچون توسعه اینترنت باکیفیت، دسترسی راحت به آن و جلب اعتماد مردم می تواند به توسعه آن کمک کند.

جهت دریافت مشاوره در مورد اقتصاد دیجیتال، این فرم را تکمیل کنید.

و در پایان این که...

امروزه کسب و کارهای اینترنتی و مرتبط با حوزه دیجیتال توسعه پیدا کرده اند. در حال حاضر، مردم می توانند بخش قابل توجهی از نیازهای خود را به این روش برطرف کنند. به همین دلیل، شاهد گسترش و توسعه اقتصاد دیجیتال هستیم. اما اقتصاد دیجیتال چیست؟ در اقتصاد دیجیتال، خرید و فروش محصول و خدمت و همچنین پرداخت ها از طریق اینترنت انجام می شود.

در کنار پاسخ به این سوال، سعی کردیم شاخص ها و مراحل موفقیت یک اقتصاد دیجیتال را بررسی کنیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب، به شناخت مناسبی از این موضوع برسید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیگر مقالات